کمر مدرسه زیر بار سنگین توقعات دولت از یک طرف و جامعه از طرف دیگر خم شده است. انبوه روزافزون سندها، بخشنامه ها و طرح هایی که مدیران و معلمان مدارس را به استیصال کشانده است. و توقع خانواده ها برای اینکه مدرسه سکوی پرتابی برای موفقیت شغلی آینده فرزندانشان باشد. در این میان شاید ارزشمندترین آموزش هایی که مورد غفلت واقع می شود همان هایی است که بیشترین تاثیر را در آینده کودکان امروز خواهد داشت: مهارت های ده گانه زندگی. در این مطلب به اهمیت این مهارت ها و ارتباط آن با رویدادهای نوآورانه آموزشی می پردازیم.
مهارت های ده گانه زندگی سازمان بهداشت جهانی
مهارت های زندگی (Life skills) یک برنامه آموزشی تحت رهبری سازمان بهداشت جهانی (WHO) با همکاری سازمان های غیردولتی مختلف (NGO) و سایر سازمان های توسعه اجتماعی است. این برنامه ای برای آموزش مردم – به ویژه نسل جوان – در مدرسه و فراتر از آن است. برنامه مهارت های زندگی سازمان بهداشت جهانی اهداف مشخص و آشکاری برای جامعه دارد تا یک سبک زندگی سازمان یافته، قابل قبول و سودمند برای همه فراهم شود.
این برنامه دارای زیربخش های مختلفی است که حوزه های مختلف زندگی را پوشش می دهد:
سلامت روان
سلامت جسمانی
هماهنگی و بردباری اجتماعی
اهداف زیر برای سلامت روان تعریف شده است:
مهارت حل مسئله و تصمیم گیری
توسعه مهارت های تفکر انتقادی و خلاق
مهارت های ارتباطی و بین فردی
خودآگاهی و همدلی
مقابله با استرس و هیجانات
ده مهارت زندگی ساز
سازمان جهانی بهداشت ده مهارت زندگی را برای رشد مثبت و کیفیت خوب زندگی هر انسان ضروری می داند:
- مهارت های ارتباطی
- تفکر خلاق
- تفکر انتقادی
- تصمیم گیری
- همدلی
- روابط بین فردی
- مدیریت احساسات
- مدیریت استرس
- حل مسئله
- خودآگاهی
همه مهارت های ده گانه زندگی به یک اندازه مهم هستند!
اهداف این برنامه آموزشی چیست؟
برنامه های مهارت های زندگی اهداف چند وجهی را در مناطق و کشورهای مختلف با توجه به مشکلات رایج آنها ارائه کرده است. در دستیابی به اهداف این برنامه موارد زیر مورد تاکید قرار گرفته است:
- برخورد با تعارضات، استرس، عواطف و ناهماهنگی فرهنگی و مذهبی
- ایجاد روابط بین فرهنگی و دوستی در بین جوامع و کشورها
- مقاومت در برابر فشار، شفاف سازی ارزش ها و آداب و رسوم، مذاکره
- مقابله با ناامیدی
- برنامه ریزی آینده، قاطعیت و همدلی
- معاشرت، احترام، عزت نفس، بردباری، اعتماد، همکاری، شفقت و غیره
اینها اهداف با ارزشی هستند که باید از طریق برنامه آموزش مهارت های زندگی به دست آیند. از این طریق می توان بسیاری از مشکلات روانی، بهداشتی و اجتماعی را در سطوح بسیار ابتدایی و اولیه کنترل کرد.
هدف اساسی نظام آموزش مهارت های ده گانه زندگی، ایجاد جامعه ای معتدل از نظر روحی و جسمی با سبک زندگی و رفتارهای سالم و مناسب است.
مزایای آموزش مهارت های ده گانه زندگی به کودکان چیست؟
آموزش مهارت های ده گانه زندگی به کودک می کند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهد و با موفقیت با تغییرات زندگی سازگار شود، علاوه بر آن یاد می گیرد چطور با چالش هایی مانند قلدری که ممکن است برایش پیش بیاید، روبرو شود.
این مهارت امروز در مدرسه و بعد در جامعه به کودکان صدایی برای ابراز خویش فراهم می کند.
مهارت های ده گانه زندگی به کودک اجازه می دهد تا تجربیاتی را که برای درک مسئولیت ها و حقوق خود در زندگی نیاز دارد، توسعه دهد تا بتواند چالش ها، فرصت ها و مشکلات را در آینده مدیریت کند.
به طور خلاصه، مهارت‌های زندگی، راه را برای داشتن یک زندگی خوب، انسانی و آینده‌ای روشن برای کودک هموار می‌کنند. و این بدون شک چیزی است که هر والدی برای فرزندش می خواهد!
تیم المور، بنیانگذار یک سازمان غیرانتفاعی در آتلانتا که با مدارس و گروه‌های مدنی برای ارتقای ویژگی‌های رهبری در کودکان کار می‌کند، می‌گوید: «بسیاری از والدین را می‌بینم که به جای اینکه بگذارند بچه‌هایشان از خودشان مراقبت کنند، همه کارها را برای بچه‌هایشان انجام می‌دهند.»
ما باید کودک را برای مسیر زندگی آماده کنیم، نه مسیر زندگی را برای کودک. به جای دادن ماهی، باید ماهیگری را به او بیاموزیم. با تمرکز بر آموزش مهارت های ده گانه زندگی در دوره کودکی، می توانیم این کار را انجام دهیم.
رویدادهای نوآورانه آموزشی با طعم مهارت های زندگی
بنابراین می توان از طریق اجرای برنامه های توسعه مهارت های زندگی از سطح مدرسه تا تعاملات اجتماعی مانند سمینارها، کارگاه ها و رویدادهای آموزشی به اهداف مورد نظر فوق الذکر دست یافت.
اما متاسفانه، علاوه بر ناکارآمدی مدرسه، در دنیای فناورانه امروزی چیزهای زیادی فرزندان ما را از فرصت یادگیری مهارت های زندگی محروم کرده است. در واقع، یک مطالعه نشان داد که در حالی که 58 درصد از کودکان 3 تا 5 ساله در ایالات متحده می توانند در حال بازی با تلفن هوشمند راه بروند، کمتر از یک نفر از شش (15 درصد) می توانند برای خود صبحانه درست کنند.
رویدادیشو به عنوان یک استارت آپ خلاق، بر اساس نیازهای اصیل کودکان به نشاط و پویایی از یک طرف و ضرورت حیاتی یادگیری مهارت های ده گانه زندگی از طرف دیگر، رویدادهای نوآورانه آموزشی را با رویکردهای تلفیقی طراحی و اجرا می کند. رویدادهایی که آموخته های کلاسی را با یادگیری خارج از کلاس ترکیب می کند.
رویدادیشو به چیزی فراتر از نیازهای امروز و محدوده تنگ کلاس درس می اندیشد. در چشم انداز رویدادیشو محیط آموزشی سرشار از پویایی و نشاطی قرار دارد که از خانه تا مدرسه؛ و از مدرسه تا کوچه و خیابان و شهر و کشور و جهان گسترده است.
رویدادهای نوآورانه آموزشی در رویدادیشو با تلفیق آموزش های شناختی، هنری و مهارتی سعی در جبران کاستی های آموزش رسمی و دمیدن روح نشاط و پویایی به محیط های آموزشی سرد و خشک دارد.
منابع:
https://www.special-learning.com/article/world-health-organization-explanation-of-life-skills/
https://apps.who.int/iris/handle/10665/63552
https://www.nidolove.com/whats-importance-teaching-life-skills-children
موسی توماج ایری
دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران
مدرس، نویسنده و پژوهشگر در حوزه آموزش
هم بنیانگذار استارتاپ رویدادیشو
ایمیل: mtoumajiri@gmail.com
وبسایت: www.mousatoumaj.ir
