در تعلیم و تربیت پیشرو، یافتن راه هایی برای هیجان انگیز کردن یادگیری و همچنین دادن فرصت هایی به دانش آموزان برای کشف علایق خود و بروز دادن خلاقیت، بسیار مهم است. به عنوان یک مربی، می توانید این کار را با استفاده از شیوه های نوآورانه مانند ساعت نبوغ انجام دهید.
ساعت نبوغ را می توان بدیلی برای جو خشک و بی روح، آزمون محور و کنکورزدۀ تعلیم و تربیت غالب دانست. دانش آموزان نیاز دارند که ایده های خود را کشف کنند. و اشتیاق خود را در یادگیری به خاطر یادگیری، خلق کردن به خاطر خلق کردن، و انجام دادن به خاطر انجام دادن دنبال کنند. یک فرض اساسی ساعت نبوغ این است که اگر به دانشآموزان فضا و ابزار و زمان داده شود، آنها چیزی خاص خود و جالب توجه خلق میکنند. و البته در این فرآیند، یادگیری نیز خود به خود تحقق می یابد.
ساعت نبوغ چیست؟
ساعت نبوغ (Genius hour) (که گاهی به آن «تعقیب اشتیاق» (passion pursuit) نیز گفته می شود) یک رویداد کلاسی دانش آموز محور است که به آنها اجازه می دهد آنچه را که در یک دوره زمانی مشخص در مدرسه قرار است بیاموزند، خودشان انتخاب کنند. معلمان اغلب آن را برای یک ساعت در هفته اجرا می کنند و می تواند حدود 20٪ از زمان کلاس در سال باشد.
گوگل و ساعت نبوغ
مفهوم ساعت نبوغ توسط شرکت هایی مانند گوگل ابداع شد که به کارمندان اجازه می دهد 20 درصد از زمان خود را صرف پروژه ای کنند که شخصا علاقه دارند انجام دهند. در این شرایط، مطالعه و کار انگیزه درونی دارد نه بیرونی. باور اصلی گوگل این بود که کارمندان وقتی برای انجام کاری کنجکاوی و اشتیاق دارند، شادتر، خلاقتر و مولدتر خواهند بود، که هم از نظر روحیه، هم از نظر بهرهوری و هم از نظر عملکرد آنان به نفع شرکت خواهد بود. در کلاس درس نیز، ساعت نبوغ به دانش آموزان اجازه می دهد بدون محدودیت علایق خود را کشف کنند.
اجرای ساعت نبوغ
هیچ قانون مشخصی برای ساعت نبوغ وجود ندارد، اما ارائه نوعی ساختار به دانش آموزان می تواند مفید باشد. چنین چارچوبی به آنها کمک میکند تا در مسیر باقی بمانند. و به جای هدر دادن زمان، یک پروژه واقعا جالب ارائه دهند. معلمان ممکن است این کار را با کمک به کلاس خود در طوفان فکری ایده ها، دادن فرم پیشنهاد پروژه برای پر کردن، یا تعیین یک جدول زمانی اولیه برای فرآیند انجام دهند. پس از اتمام یک پروژه، ممکن است به دانشآموزان فرم های ارزیابی داده شود. تا آنها را پر کنند و آنچه را که آموختهاند به تفصیل بیان کنند.
ساعت نبوغ نسبت به یادگیری سنتی کمتر سازماندهی شده، کمتر رسمی و استاندارد است. ساعت نبوغ واقعا یک نوع یادگیری “باز” است که با خود هدایتی دانش آموز، یادگیری مبتنی بر اشتیاق، تحقیق و استقلال مشخص می شود.
چرا باید از ساعت نبوغ استفاده کنیم؟
اجرای رویداد ساعت نبوغ در کلاس دارای طیف وسیعی از مزایا است، از جمله:
کشف علایق
اجازه دادن به دانش آموزان برای کشف علایق منحصر به فرد خود به روشی که مدرسه سنتی این کار را نمی کند. از طریق رویدادهای ساعت نبوغ، آنها ممکن است مهارت ها یا علایق پنهانی را کشف کنند که نمی دانستند دارای آنها هستند. این ممکن است بر مسیر شغلی که آنها در آینده انتخاب می کنند تأثیر بگذارد.
افزایش انگیزه درونی یادگیری
ساعت نبوغ یادگیری را هیجانانگیزتر میکند و به دانشآموزان فرصت خودآموزی میدهد – بنابراین انگیزه درونی و استقلال آنها را افزایش میدهد و به آنها کمک میکند تا به یادگیرندگان مادام العمر تبدیل شوند.
تشویق خلاقیت
در رویداد ساعت نبوغ دانش آموز به جای اینکه یادگیرنده ای منفعل باشد، فرصت می یابد تا ایده های خود را تولید کرده و در مورد عملی کردن آنها فکر کند. این ممکن است در آینده و زمانی که آنها نیاز به ایجاد و اجرای پروژه های کاری در زندگی بزرگسالی خود دارند، مفید واقع شود. در دنیای کار امروزی، مهارت های نرم مانند خلاقیت و کنجکاوی بسیار مهم هستند.
پرورش تفکر انتقادی و مهارت های پژوهشی
جنبه پژوهشی ساعت نبوغ فرصتی فراهم می کند که دانش آموزان مهارت های خود را در یافتن منابع مرتبط و قابل اعتماد و ارزیابی اطلاعات ارائه شده توسط آنها توسعه دهند.
ایجاد مهارت های اجتماعی و اعتماد به نفس
رویدادهای ساعت نبوغ بیشتر شبیه کارگاههایی هستند که وقتی دانش آموزان به کمک نیاز دارند یا می خواهند ایدههایشان را به اشتراک بگذارند، همکاری بین آنها را تشویق میکنند. این امر مهارت های اجتماعی و سطح اعتماد به نفس آنها را در کلاس درس افزایش می دهد.
توسعه توانایی های فراشناختی
دانش آموزان از طریق برنامه ریزی، نظارت، ارزیابی و ایجاد تغییرات در یادگیری خود، مهارت های فراشناختی خود را ایجاد می کنند. این مهارتها کلید یادگیری موثر هستند .
رویداد ساعت نبوغ چه ویژگی هایی دارد؟
شاخص ترین ویژگی های رویداد ساعت نبوغ عبارتند از:
- نیمه ساختاریافته
- دانش آموز محور
- تاکید بر پرس و جو و تحقیق
- تاکید بر مسائل و چالش های جدید
- شخصی سازی شده
- خلاقانه بودن
- هدف محور
- سازنده
- اغلب مشارکتی و اجتماعی است
یکی از عناصر کلیدی ساعت نبوغ فقدان قوانین خاص و وابستگی آن به انگیزه درونی است. این رویکرد در مورد دانش آموز، کنجکاوی و استقلال آنها است – عواملی که (در حالت ایده آل) دانش آموزان را در انجام بهترین کارشان، و ایجاد چیزی شگفت انگیز و شخصی که معلم قادر به تصور و برنامه ریزی به تنهایی برای تحقق آن، نمی باشد، تشویق و حمایت می کند.
این بدان معناست که نقش معلم، وجود قوانین، و عملکرد هر ساختار یا چارچوبی از تجربه یادگیری می تواند اثربخشی آن را بهبود بدهد یا کاهش دهد. هرچه قوانین بیشتری داشته باشید، احتمال اینکه کارهای جالبی در ساعت نبوغ انجام شود، کمتر است.
چگونه می توانم برای ساعت نبوغ وقت بگذارم؟
اگر به امتحان ساعت نبوغ در کلاس خود فکر می کنید، اولین چیزی که ممکن است در نظر داشته باشید این است که چگونه برای آن وقت بگذارید. زمان نسبتا کمی که برای کلاس خود دارید ممکن است باعث شود که اختصاص یک ساعت برای ساعت نبوغ بسیار زیاد به نظر برسد، به خصوص اگر قرار باشد این یک ساعت صرف موضوعی شود که با برنامه درسی ارتباطی ندارد.
شما می توانید این مشکل را با ایجاد یک ساعت نبوغ مرتبط با آنچه که در حال حاضر تدریس می کنید، حل کنید. یک هدف درسی عمومی ایجاد کنید که با برنامه درسی مرتبط باشد، و به دانش آموزان اجازه دهید هر طور که می خواهند آن را بررسی کنند. یافتههای آنها ممکن است دیدگاه متفاوتی در مورد موضوع به شما بدهد و همچنین آن را برای آنها به یاد ماندنیتر کند.
نقش معلم چیست؟
در طول ساعت نبوغ، معلمان تسهیل کننده هستند. شما باید چارچوبی را برای ساعت نابغه فراهم کنید که از تبدیل شدن آن به یک فعالیت بی هدف جلوگیری کند. برای مثال، با اطمینان از پر کردن فرم پیشنهاد پروژه و دادن مهلت به آنها برای تکمیل و ارائه کارشان می توانید این کار را انجام دهید. همچنین باید قوانین کلی را به آنها بگویید تا به آنها کمک کنید که متمرکز بمانند. اگرچه این نوع رویداد ذاتا غیر عادی است، اما قوانین کلی مانند پایین نگه داشتن سطح سر و صدا همچنان باید اعمال شوند.
حمایت و راهنمایی
علاوه بر این، شما باید از دانش آموزان خود حمایت کنید. برای برخی، ممکن است این اولین بار باشد که یک پروژه مستقل را تکمیل می کنند. ممکن است سوالات و مشکلاتی داشته باشند که شما می توانید در مورد آنها به آنان کمک کنید. در نهایت، شما باید آنها را در طول فرآیند یادگیری راهنمایی کنید. به آنها پیشنهادهایی بدهید و کارهایی را که انجام داده اند، ارزیابی کنید.
مراحل رویداد ساعت نبوغ چیست؟
ساعت نبوغ به طور کلی می تواند به پنج مرحله تقسیم شود: پیشنهاد، تحقیق، انجام پروژه، ارائه و خودارزیابی.
-
پیشنهاد موضوع
در طول مرحله پیشنهاد (یا برنامه ریزی)، دانش آموزان باید موضوعی را که می خواهند روی آن کار کنند انتخاب کنند. این ممکن است شامل طوفان فکری طیف وسیعی از ایدهها و انتخاب چند مورد از آنها برای ارسال برای تأیید شما باشد. میتوانید به تصمیم گیری در مورد بزرگ یا کوچک بودن یک موضوع نسبت به مدت زمانی که در اختیار دارند کمک کنید، و اینکه آیا آن موضوع به آنها کمک میکند یا خیر. دانش آموزان همچنین باید در مورد سؤالی که می خواهند با پروژه خود به آن پاسخ دهند، تصمیم بگیرند. با این حال، باید مطمئن شوید که سوال آنها چیزی نیست که گوگل بتواند در یک جستجو به آن پاسخ دهد.
-
تحقیق
در مرحله تحقیق، دانش آموزان ممکن است از رسانه های مختلف برای اطلاع از موضوع خود استفاده کنند. این میتواند شامل کتابها، مقالهها، وبسایتها، ویدیوها یا حتی کارشناسانی در این زمینه باشد (چه در جامعه محلی یا آنهایی که به صورت آنلاین پیدا میکنند). مصاحبه با شخصی به آنها تجربیات ارزشمندی میدهد و به آنها کمک میکند تا ببینند موضوع انتخابیشان چگونه با دنیای واقعی مرتبط است. دانش آموزان شما باید یادداشت های دقیقی داشته باشند تا آنچه را که یاد گرفته اند فراموش نکنند. این کار همچنین به آماده سازی آنها برای پژوهش در آینده کمک می کند. همچنین ممکن است تصمیم بگیرید که نحوه ارجاع و ارزیابی دقت یک منبع را به آنها آموزش دهید.
-
انجام پروژه
دانش آموزان پس از اتمام تحقیق، می توانند از داده هایی که جمع آوری کرده اند، برای انجام پروژه خود استفاده کنند. ارائه پروژه ممکن است به شکل ارائه پاورپوینت، گزارش مکتوب، ویدئو، نقاشی یا چیزی ساخته شده از کاغذ باشد. همه چیز به پروژه بستگی دارد.
-
ارائه
سپس محصول نهایی به کلاس، معلم و هر کس دیگری که تصمیم دارید دعوت کنید ارائه می شود (بعضی از معلمان از والدین و سایر کارکنان می خواهند که بیایند و تماشا کنند). دانشآموزان لزوما مجبور نیستند در مورد پروژه در مقابل کلاس صحبت کنند. این موضوع ممکن است برای آنها ترسناک باشد و شاید ترجیح دهند آن را به سادگی به همه نشان دهند. همچنین تعیین محدودیت زمانی برای هر ارائه، و ضبط برای ارائه بازخورد به هر دانش آموز پس از آن در نظر بگیرید.
-
خودارزیابی
در نهایت، از دانشآموزان خود بخواهید که فکر کنند (چه در یک مجله، یک کاربرگ یا ویدیوی تاملی): چه چیزی خوب پیش رفت؟ چه چیزی یاد گرفتند؟ آیا آنها کاری متفاوت انجام می دهند؟ هدف آنها برای دفعه بعد چیست؟
ایده هایی برای رویداد ساعت نبوغ
مهمترین چیز در مورد ساعت نابغه این است که به دانش آموزان اجازه دهید علایق خود را کشف کنند. ایده ای که آنها به آن علاقه دارند کل فرآیند را بسیار ارزشمندتر می کند.
در اینجا 20 نمونه خوب از موضوعات رویدادهای ساعت نبوغ را گردآوری کرده ایم:
- یک شعر، نمایشنامه، آهنگ، داستان، وبلاگ یا کتاب کامل بنویسید.
- یک زبان جدید یاد بگیرید یا یک زبان جدید بسازید.
- یک مهارت را به دانش آموز کوچکتر آموزش دهید.
- یک پادکست تولید کنید.
- یک وب سایت یا یک اپلیکیشن بسازید.
- یک بازی ویدیویی یا انیمیشن بسازید.
- کدنویسی را یاد بگیرید.
- مشاغل مختلف را بررسی کنید.
- نقاشی بکشید یا عکاسی یاد بگیرید.
- طراحی یک مدل سه بعدی
- بازی رومیزی خود را بسازید.
- یک ورزش جدید ابداع کنید.
- یک سخنرانی مثل سخنرانی های TED اجرا کنید.
- یک دوره زمانی یا رویدادی در تاریخ را بررسی کنید.
- لباس یا آرایش خود را طراحی کنید.
- درباره نوع حیوانی که به آن علاقه دارید بیشتر بدانید.
- خیاطی را یاد بگیرید.
- محصولی را که طراحی کرده اید، تولید کرده، بازاریابی کنید و بفروشید.
- یک آزمایش علمی انجام دهید یا یک کتاب آشپزی علمی بنویسید.
- یک مجسمه بسازید.
این ایده های اولیه را به دانش آموزان خود بدهید و ببینید چه چیزی به ذهنشان می رسد. این کار به تحریک خلاقیت آنها کمک خواهد کرد!
رویدادیشو و ساعت نبوغ
ساعت نبوغ یک راه عالی برای ایجاد اشتیاق برای یادگیری در دانش آموزان، و همچنین کشف علایق آنان و ایجاد مهارتهای یادگیری مستقل است. ممکن است در ابتدا چالش برانگیز به نظر برسد، اما بسیاری از معلمان آن را شیوه ای انقلابی در آموزش میدانند.
متخصصان رویدادیشو آماده ارائه خدمات کوچینگ و منتورینگ به مدیران و معلمان برای طراحی و اجرای رویدادهای ساعت نبوغ در مدارس هستند.
منابع:
https://www.scholastic.com/teachers/articles/18-19/genius-hour-in-the-classroom-/
https://www.teachthought.com/learning/what-is-genius-hour/
https://www.highspeedtraining.co.uk/hub/genius-hour-in-the-classroom/
موسی توماج ایری
دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران
مدرس، نویسنده و پژوهشگر در حوزه آموزش
هم بنیانگذار استارتاپ رویدادیشو
ایمیل: mtoumajiri@gmail.com
وبسایت: www.mousatoumaj.ir